оқ

(Пуля)

оқатар қаруының ұңғы арнасынан атылатын патронның бас бөлігі. Оқты лақтыру патронның оқ-дәрі қуатының есебінен жүргізіледі. Нысананы сенімді жою үшін О-тың нақты қаруға (тапаншаның, автоматтың, пулеметтің және т.б.) тән барлық қашықтықтарында жеткілікті жою күші, тескіш және арнайы әрекеті болуы керек. Қазіргі атыс қаруында бұған О-тың бастапқы қажет жылдамдығын және атыс дәлдігін алуды қамтамасыз ететін патронды және қару сипаттамаларына (оқ-дәрі зарядының массасы, О. массасы және оның конструкциясы) сай таңдаумен қол жеткізіледі. Траекторияда О-тың ұшуының тұрақтылығы үшін оған ұңғы арналарындағы ойықтар көмегімен айналмалы қозғалыстар беріледі. О-тың сыртқы құрылысын таңдау, ең алдымен, ауа қарсылығын азайту міндетіне бағынады. Бұған тек қана шағын қашықтыққа ату үшін қолданылатын және қирату күшін қамтамасыз ету негіз болып келетін тапаншаның мұқал басты оқтары кірмейді. Сыртқы құры-лысы бойынша О. басты (бекітпелі), жетекші (цилиндрлі) және соңғы бөліктерді құрайтын айналмалы сопақша бітімде жасалған. О-тың жалпы ұзындығы 5,5 калибрге дейін жетеді. Жетекші бөліктегі О-тың көп түрінің жетекші бөлімдерінде оның оқсауытын бекітуге арналған сақиналы ойығы болады. Ішкі құрылысы бойынша О. қарапайым және арнайы (дара және аралас әрекеттегі) болып бөлінеді. Қарапайым О. ашық немесе жеңіл қалқаның артындағы адам күшін және қарсыластың сауытталмаған техникасын, ал арнайы О. жеңіл сауытталған техниканы жоюға, соны-мен қатар атыс нысанасын көрсету мен дәлдеуге арналған. Қарапайым О. қабықсыз (тұтас) және қабықты болады. Қабықтылары қорғасыннан немесе қорғасын қабығы бар болат өзек пен томпакпен (мыс пен мырыштың қоспасы) боялған (жалатылған) темірден жасалады. Арнайы О. (сауытбұзар, тұтатқыш, сауытбұзар-тұтатқыш, жарқырағыш, сауытбұзар-тұтатқыш-жарқырағыш, атыстық) қабықты болып келеді және тек оларда ғана қарапайым болат өзектің орнына арнайы сауыт бұзар өзек, жарқырауық, тұтатқыш құрамдар орналастырылады.